Fale mózgowe - charakterystyka
- Szczegóły
- Kategoria: Hipnoza - artykuły
- Michał
Fale gamma (30-70 Hz)
Fale gamma uczestniczą w przetwarzaniu poznawczym, utrwalaniu informacji i nagłym wglądzie (sudden insight). Wysoka ilość aktywności fal gamma jest łączona z inteligencją, współczuciem (litością, miłosierdziem, miłością) oraz samokontrolą. Została również odnotowana korelacja pomiędzy falami gamma i transcendentalnymi (niezwykłymi, nadzmysłowymi) stanami umysłu. Wysoką aktywność gammy zaobserwowano u tybetańskich mnichów buddyjskich przed i w trakcie medytacji. Zwiększenie ilości fal gamma zapobiega również migrenom. Ich stymulacja pomaga również w nauce języków obcych. Według niektórych teorii są one również odpowiedzialne za świadomą percepcję. Badania nad tą teorią nadal trwają. Pomimo niedokończenia badań wstępne wyniki wskazują, że są one odpowiedzialne za samoświadomość. Ponadto podnoszą pamięć krótkotrwałą. Według przeprowadzonych badań ich pobudzanie zwiększa inteligencję. Pomagają również w zadaniach typowo-matematycznych. Zmniejszają także rozproszenie myśli. Zauważono ich związek z procesami znieczulającymi. Podwyższona ilość fal gamma znacząco poprawia percepcję poszczególnych zmysłów. Dźwięki i obraz się stają wyostrzone, jedzenie smakuje bardziej, zapach się staje silniejszy. Każdy zmysł pracuje znacznie lepiej. Zwiększa się również skupienie, pozwalając na przywoływanie wielu doświadczeń zmysłowych szybciej i pełniej - z większą dokładnością. Osoby z dużą aktywnością fal gamma mogą przywołać z pamięci wszystko ze wszystkimi szczegółami - jedzenie, które jedli, rozmowy, imiona ludzi, których poznali, temperaturę powietrza itp. Ludzie z dużą aktywnością fal gamma są w naturalny sposób szczęśliwsi. To najlepszy, naturalny antydepresant. Ludzie cierpiący na depresję mają zazwyczaj niewielką aktywność fal gamma. Każdy posiada aktywność fal mózgowych gamma, ale ilość wytwarzanych fal gamma jest różna. Mała aktywność gammy jest związana z trudnościami w uczeniu się, słabą pamięcią i zaburzeniami przetwarzania mentalnego.
Wysokie fale gamma (50-70 Hz)
Wysokie fale gamma są przypisywane poznawczym zadaniom takim jak słyszenie, czytanie i mówienie. Zmniejszona ilość aktywności fal gamma może być łączona z poznawczym spadkiem (zanikiem, ubytkiem).
Najprościej pobudzić aktywność fal gamma poprzez medytację i skupienie się na uczuciu miłości, współczucia i przyjaźni.
Niskie fale gamma (30-50 Hz)
Niskie fale gamma są połączone z uczeniem i mentalną ostrością. Prawidłowo uregulowana i efektywna aktywność fal gamma na poziomie 40 Hz jest łączona z dobrą pamięcią (szybkie i żywe przywoływanie wspomnień) i efektywnym rozwiązywaniem problemów zarówno u dorosłych jak i u dzieci. Ponadto wg najnowszych badań fale gamma na poziomie 40 Hz wpływają drastycznie na szanse osiągnięcia snu świadomego. To one się pojawiają podczas świadomego snu, na tle normalnej aktywności związanej z fazą REM. Biofeedback Mindwave od Neurosky sprawdza aktywność fal mózgowych w obszarach czołowych mózgu (płat czołowy). Sny w których mamy silnie wykształconą samoświadomość są odzwierciedlone w postaci podwyższonego poziomu aktywacji w tych obszarach. Podejrzewa się również, że zakres fal gamma na poziomie około 40 Hz odpowiada za łączenie poszczególnych zmysłów w jedną, spójną całość. Przykładowo: widzenie, słyszenie czy odczuwanie tej samej osoby jako spójna całość, a nie niezależne doświadczenia.
Fale beta (12-30 Hz)
Aktywność fal beta to typowy rytm dzienny mózgu, łączony z aktywnym myśleniem, aktywną uwagą i skupieniem na zewnętrznym świecie. Aktywność fal beta jest silna, gdy umysł aktywnie angażuje się w mentalne czynności takie jak rozwiązywanie problemów analitycznych, ocenianie i podejmowanie decyzji. Fale beta są emitowane również, gdy ktoś jest wzburzony, napięty lub się boi. Fale beta odpowiadają również zdolności sprawnego czytania i mówienia. Ich pobudzanie zmniejsza ponadto wrażenie zmęczenia. Usprawniają również jakość snu - jego wydajność.
Wyższe fale beta (18-30 Hz)
Wyższe fale beta są łączone z czujnością i pobudzeniem (ruchem). Wyższe fale beta mogą być osiągnięte w stanie paniki. Są również łączone z niepokojem, nadmiernym myśleniem, a nawet obsesyjnym i kompulsywnym typem zachowań. Wyższe fale beta z zakresu 25-30 Hz w połączeniu z niższymi falami gamma (do 40 Hz) są użyteczne w procesie uzyskiwania snów świadomych. Według badań zwiększają do 70% szansę uzyskania snu świadomego (70% badanych uzyskało ten stan).
Niskie fale beta (12-18 Hz)
Niskie fale beta są łączone ze skupionym, aktywnie myślącym i skoncentrowanym, oraz będącym fizycznie zrelaksownym, ale mentalnie czujnym stanem umysłu. Niższe fale beta są często zaangażowane w osiąganie maksimum wydajności treningu profesjonalnych sportowców. Są również połączone z wykonywaniem mentalnych zadań takich jak czytanie, matematyka oraz rozwiązywanie problemów.
Fale alfa (8-12 Hz)
Fale alfa to główny rytm umysłu, widoczny u normalnych, zrelaksowanych, dorosłych osób. Są związane ze świadomą (bezsenną) relaksacją, która jest stanem relaksacji i świadomości bez skupienia (uwagi) i koncentracji. Najczęściej się pojawiają, gdy ktoś odpoczywa z zamkniętymi oczyma, ale nie jest zmęczony lub śpiący. Jednakże pojawiają się dodatkowo w czasie fazy REM w przedniej, centralnej części mózgu. Jeszcze nie wiadomo z jakiego powodu, ale część teorii mówi o ich odwrotnym nacisku względem fazy REM (pojawianiu się gdy mija faza REM). Aktywność fal alfa w normalnych przedziałach jest łączona z dobrymi nastrojami i odczuciem spokoju (wyciszenia). Fale alfa są również łączone z podniesioną samoświadomością. Trenowanie siebie w zakresie uzyskania fal alfa może być użyteczne do praktykowania medytacji i uwolnienia się od codziennych stresów. Może również dawać korzyści w uczeniu się nowych informacji i wykonywania skomplikowanych zadań. Ich aktywność może być zwiększona poprzez zamkniecie oczu i głębokie oddychanie. Może być natomiast zredukowana poprzez nieznane dźwięki, niepokój, mentalną koncentrację lub uwagę, senność lub sen, oraz poprzez otwarcie oczu. Fale alfa odpowiadają również w wyraźny sposób za redukcję bólu. Ponadto wg badań fale alfa zwiększają ryzyko popełniania błędów. W trakcie wykonywania zadań "na autopilocie" ich aktywność jest większa. W zadaniach wysokiego ryzyka jak np. kontroler lotów, osoba prowadząca pojazd ciężarowy itp. ich zwiększona ilość może doprowadzić do wypadku. Zmniejsza się krytyczna ocena sytuacji.
Alfa łączona jest z medytacją "Zen", gdzie uwaga jest w stanie "otwartego skupienia' - skierowana na wszystko jednocześnie.
Wysokie fale alfa (10-12 Hz)
Wysokie fale alfa są związane ze spokojnym ciałem i czujnym umysłem przed zaangażowaniem w daną aktywność. Są również związane z podniesionym skupieniem, świadomością i mentalną stabilnością (równowagą).
Niskie fale alfa (8-10 Hz)
Niskie fale alfa są związane z relaksacją, rozluźnieniem oderwaniem. Są również związane z uczeniem się nowych informacji poprzez zapamiętywanie, ale nie związane ze rozumieniem.
Theta (4-8 Hz)
Fale theta są związane z głęboką relaksacją, sennością, snem u starszych dzieci i dorosłych oraz mogą być widoczne u młodych dzieci, gdy są w stanie jawy. Aktywność fal theta jest silna podczas wewnętrznego skupienia i medytacji. Zadania, które się stały tak automatyczne, że możesz się odciąć mentalnie od nich skutkują stanem wysokiej aktywności fal theta. Aktywności takie jak jazda samochodem po autostradzie lub branie prysznica są przykładami chwil, w których najprawdopodobniej jesteś w stanie theta. Ten stan jest połączony z dostępem do nieświadomych materiałów (zasobów), kreatywnym myśleniem i swobodnym tokiem pomysłów. Dzieci mają tendencję do posiadania wyższej aktywności fal theta niż dorośli. Duża ilość aktywności fal theta u dorosłych w stanie jawy jest rzadkością. Nadmierna aktywność fal theta może być połączona z błędami w podejmowaniu decyzji, impulsywnością i wolniejszym czasem reakcji. W fazie fal mózgowych theta towarzyszą nam często nieoczekiwane – jak we śnie – i nieprzewidywalne, ale bardzo wyraźne obrazy w naszych myślach (znane jako hipnotyzujące obrazy). Tym realistycznym wizjom towarzyszą silne wspomnienia, zaduma, luźne skojarzenia, chwilowe marzenia oraz cenne dla artystów natchnienie. Jest to tajemniczy, ulotny stan, potencjalnie produktywny i oświecający, lecz trudny do zanalizowania przez naukowców, gdyż ludzie pod wpływem wytwarzanych fal theta mają skłonność do zasypiania. Zwiększanie ilości fal theta drastycznie wpływa również na sugestywność w stanie hipnozy. Wg badań fale theta odpowiadają również za pamięć krótkotrwałą.
Theta łączona jest z medytacją wyjścia poza ciało lub medytacją w formie astralnej. Doświadcza się zazwyczaj piękna spokoju oraz wielkiego duchowego wglądu z wizjami i dźwiękami. Theta łączy się również z klasycznymi, szamańskimi "wędrówkami".
Delta (0-4 Hz)
Fale delta są najwolniejszymi falami i są powiązane z fazą głębokiego snu bez marzeń sennych. Aktywność fal delta jest dominująca u niemowląt i zmniejsza się w czasie życia. W wieku 75 lat fale delta, tak samo jak najgłębszy stan snu, mogą być całkowicie nieobecne. Naturalnie zmniejszamy aktywność fal delta, gdy staramy się skupić. Zwiększona aktywność fal delta jest związana ze zmniejszoną świadomością świata fizycznego i dostępem do informacji w nieświadomym umyśle. Zakłócenia w aktywności fal delta są widoczne w różnych zaburzeniach, wliczając w to zaburzenie spania i zaburzenia uwagi (koncentracji). Zwiększanie ilości fal delta powoduje eliminację bólu głowy w większości przypadków.
Kobiety wykazują większą ilość fal delta, niż mężczyźni. Ich ilość wraz z wiekiem również spada w mniejszym stopniu u kobiet, niż u mężczyzn. Fale delta stymulują intensywniejsze wydzielanie się hormonów takich jak somatoliberyna (hormon uwalniający hormon wzrostu), prolaktyna. Zmniejszają natomiast wydzielanie TSH (Thyroid-stimulating hormone), który odpowiada za metabolizm prawie każdej tkanki ciała. Fale delta są dominującą formą falową u niemowląt oraz (uogólniając) dzieci do lat 5.
Medytacja delta wiąże się z byciem w pustce lub w "próżni białego światła". Stany te są bezczasowe, bezkształtne i połączone z doświadczeniem "zawieszenia animacji" (nic się nie dzieje w umyśle, a czas upływa). Zaawansowani adepci yogi potrafią spowolnić oddychanie i bicie serca tak, by było praktycznie niewykrywalne.
Zakłócenia w aktywności fal delta i powolne fale snu zauważono w szerokim zbiorze zaburzeń. Niektóre są związane ze wzrostem lub spadkiem aktywności fal delta, a inne z przerwaniem w aktywności fal delta np. poprzez pojawienie się fal alfa w spektrum EEG.
Parasomnie
Lunatykowanie i mówienie przez sen często się pojawia w trakcie wysokiej aktywności delty. Do tej grupy dolegliwości zaliczamy również tzw. strach senny (sleep terror) powodujący uczucia strachu i przerażenia, występujący zwykle w ciągu pierwszych godzin od etapu 3-4 fazy NREM (Non REM)
Deprywacja senna
Widoczna, zwiększona aktywność delty i zwiększona hipersynchroniczność aktywności delty.
Schizofrenia
Podczas snu wolnofalowego (etapy 3 i 4) schizofreników zauważono zmniejszoną aktywnośc fal delta, jednakże aktywność fal delta na wyższym poziomie została wykazana w ciągu dnia podczas normalnych zajęć w cięższych odmianach schizofrenii. Ponadto negatywna korelacja między aktywnością fal delta a wiekiem nie jest obserwowana u pacjentów ze schizofrenią.
Cukrzyca i odporność na insulinę
Zaburzenia w wolnofalowym śnie (sen delta) zwiększa szansę na cukrzycę II typu, prawdopodobnie w związku z zaburzeniem hormonu wzrostu. Ponadto, hipoglikemia występująca podczas snu może zakłócić działanie fal delta. Zauważono również niskonapięciowe, nieregularne fale delta w lewym płacie skroniowym pacjentów z cukrzycą, w ilości 56% (w porównaniu z 14% u zdrowych osób).
Alkoholizm
Wykazano, że alkohol zmniejsza ilość snu wolnofalowego i moc delty, zwiększając etap 1 snu i częstość REM u mężczyzn i kobiet. Wraz z długotrwałym nadużywaniem alkoholu, wpływ alkoholu na sen i zmniejszenie aktywności snu delta utrzymuje się nawet po długim okresie abstynencji.
Padaczka skroniowa (temporal lobe epilepsy)
Powolne fale, w tym fale delta, są związane z działalnością podobną do padaczki w mózgu. Neurofeedback teoretycznie zmniejsza wtargnięcia nieodpowiednich fal delta, ale ilość badań na ten temat jest jeszcze zbyt niewielka.
Depresja
Wg moich obserwacji: nadmiar fal delta w normalnej aktywności dziennej może być pośrednią przyczyną (lub skutkiem) depresji. Ewidentne zmniejszanie objawów depresji można uzyskać poprzez obniżenie aktywności delty, podnosząc aktywność gammy.
Pozostałe zaburzenia często związane z zakłóconą aktywnością fal delta obejmują następujące choroby:
- Narkolepsja
- Lęk
- Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne
- Zaburzenie uwagi i nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) oraz trzy podtypy
- Młodzieńcze przewlekłe zapalenie stawów
- Choroba Parkinsona
Źródła
- http://www.neuroacoustic.com/epsilon.html
- http://en.wikipedia.org/wiki/Gamma_wave
- http://www.transparentcorp.com/research/gamma-brain-waves.php
- http://www.omharmonics.com/blog/gamma-brain-waves/
- http://www.gammamindset.com/why-it-works/
- http://en.wikipedia.org/wiki/Delta_wave
- http://www.transparentcorp.com/research/delta-brain-waves.php
- http://en.wikipedia.org/wiki/Theta_rhythm
- http://www.transparentcorp.com/research/theta-brain-waves.php
- http://en.wikipedia.org/wiki/Alpha_wave
- http://www.transparentcorp.com/research/alpha-brain-waves.php